نسبت:
رابطه بین دوکمیت هم جنس ازنظراندازه و مقدارکه مشخص می کندیک کمیت چندبرابردیگری است رانسبت می نامند.
تناسب:تساوی دو نسبت راتناسب می نامند.
انواع تناسب:
الف)تناسب مستقیم:
اگردرتناسبی مقداریک جنس هرچندبرابربزرگ شود،مقدارجنس دیگرهم همان قدر برابر بزرگ می شودویامقداریک جنس هرچندبرابرکوچک شود،مقدارجنس دیگرهم همان قدربرابرکوچک می شود، آن تناسب مستقیم است.
ب)تناسب معکوس:
اگردرتناسبی مقداریک جنس هرچندبرابربزرگ شود،مقدارجنس  دیگرهم همان قدربرابرکوچک شودویامقداریک جنس هرچندبرابرکوچک شود،مقدارجنس دیگرهم همان قدر برابربزرگ شود، آن تناسب معکوس است

دو عدد را متناسب گویند
اگر یکی از آن‌ها چند برابر شود عدد دیگر هم در همان عدد ضرب شود
و یا اگر یکی از آن‌ها بر عددی تقسیم شود عدد دیگر نیز بر همان عدد تقسیم گردد.

برای حل مسائل تناسب از همین خاصیت استفاده می‌کنیم ،یعنی ابتدا دو نسبت را در صورت و مخرج کسری نوشته مقدار متناسب با عدد داده شده را نیز در مقابل آن درآن طرف تساوی قرار می دهیم و مقدار مجهول را به دست می‌آوریم.

 روش به دست آوردن مجهول از دو راه مقایسه و یا طرفین – وسطین می‌باشد.

در حل مسائل تناسب چند حالت وجود دارد.

۱- ممکن است نسبت هر یک از اجزاء مجموعه و نیز مقدار متناسب با یکی را داده باشند و مقدار متناسب با اجزاء دیگر را بخواهند. برای حل این گونه مسائل نسبت اجزاء را نوشته و در مقابل نسبت مربوط به مقدار داده شده با آن را می‌نویسیم مقدار خواسته شده به دست می‌ آید.

مثال: نسبت سن رضا به برادرش مثل ۲ به ۵ می‌باشد اگربرادر رضا ۲۵ سال سن داشته باشد ، رضا چند سال سن دارد؟

نسبت ( ratio):

نسبت به معنی پیوستگی، ارتباط، اتصال، خویشاوندی و رابطه میان دو شخص یا دو شیء می باشد و در ریاضی ارتباط دقیق و مشخص است و به کمک اعداد بیان می شود.

  ç تناسب (proportion):

تناسب به معنی با هم نسبت داشتن، وجود داشتن رابطه و نسبت میان دو شخص یا دو شیء می باشد و در ریاضی بیان تساوی دو نسبت را «تناسب» نامند.

با توجه به جدول بالا:

۱- نسبت آب لیوان به شربت یا ۱ به ۲ است، یعنی میان آب لیوان به شربت یک ارتباط مشخص وجود دارد، به طوریکه در برابر هر لیوان آب ۲ قاشق مایع شربت لازم است.

۲- نسبت هر تیم فوتسال به تعداد بازکنان اصلی آن  یا ۱ به ۵ است، یعنی میان تیم فوتسال و تعداد بازیکنان آن رابطه و ارتباط مشخصی وجود دارد، به طوریکه هر تیم فوتسال ۵ بازیکن اصلی دارد. 

۳- بین شماره آمار دانش آموزان و نمره آنان ارتباط مشخص وجود ندارد و برای این موضوع نسبت مشخصی نمی توان یافت.

۴- تساویرا یک تناسب می نامیم و می خوانیم : ۱ به ۲ مثل ۴ است به ۸٫

 تساوی را یک تناسب می نامیم و می خوانیم : ۱ به ۵ مثل ۴ است به ۲۰٫

 ç تسهیم به نسبت: تسهیم به معنی سهم دادن ، سهم بندی کردن ، جزو جزو کردن می باشد. و در ریاضی بررسی نسبت یک مقدار به کل را « تسهیم به نسبت » می گوییم.